تاب‌آوری؛ کلید سیاستگذاری پایدار

✍ولی‌اله وحدانی‌نیا (دانش‌آموخته سیاستگذاری عمومی)


تاب‌آوری مفهومی است که در سال‌های اخیر در حوزه‌های مختلف از جمله سیاست‌گذاری، اقتصاد و محیط‌زیست به‌عنوان شاخصی حیاتی برای پایداری و بقای سیستم‌ها مطرح شده است.

این مفهوم به توانایی یک سیستم برای مقابله با شوک‌ها و بحران‌ها، انطباق با تغییرات و بازسازی خود پس از اختلالات اشاره دارد.

در واقع، تاب‌آوری فراتر از مقاومت صرف است و به انعطاف‌پذیری و ظرفیت نوآوری در مواجهه با چالش‌ها تأکید دارد.

در عرصه سیاست‌گذاری، تاب‌آوری سیاسی به معنای حفظ ثبات نظام سیاسی در برابر بحران‌ها، از جمله بلایای طبیعی، تحولات ناگهانی و تهدیدات داخلی و خارجی است.

این مفهوم شامل سازگاری ساختاری، تداوم عملکردهای حیاتی دولت، مشارکت فعال شهروندان و تصمیم‌گیری غیرمتمرکز می‌شود که همه این‌ها به تقویت اعتماد عمومی و انسجام اجتماعی کمک می‌کنند.

به‌ویژه در شرایط پیچیده و متغیر امروز، حکمرانی تاب‌آور نیازمند رویکردی انعطاف‌پذیر و سازگارشونده است که به جای کنترل متمرکز بر سیستم‌ها، از درون سیستم‌ها عمل کند و امکان پاسخ‌های سریع و مؤثر را فراهم آورد.

مثلا، تاب‌آوری اقتصادی(یا همان اقتصاد مقاومتی) به معنای تنوع‌بخشی به منابع درآمدی، کاهش وابستگی به منابع خام نفتی و تقویت زیرساخت‌های داخلی است که کشور را قادر می‌سازد در برابر تحریم‌ها، بحران‌های جهانی و نوسانات بازار مقاومت کند.

در نهایت، تاب‌آوری به‌عنوان یک رویکرد کل‌نگر، مستلزم همکاری و هماهنگی میان دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی و عموم شهروندان است تا بتواند آینده‌ای پایدار، امن و شکوفا را تضمین کند.

توصیه سیاستی؛
سیاستگذاری مبتنی بر تاب‌آوری، نه فقط یک ویژگی فنی بلکه یک ضرورت استراتژیک برای توسعه پایدار و مدیریت هوشمندانه بحران‌ها در دنیای امروز و آینده به شمار می‌رود.