📘 حکمرانی برای شهر سالم
📕 دغدغه سلامت و خوبزیستی مردم!
✍️ ولی اله وحدانی نیا
🔻حکمرانی برای شهر سالم!
رشد شهرنشینی، شاخص و نمادی از مدرن شدن جوامع است که گرچه تسهیلات رفاهی و فرصت هایی مثل اشتغال و آموزش فراهم کرده است ولی بدلیل الگوی ناپایدار و ناسالم توسعه شهری، مشکلات سلامت عمومی پیچیده ای را پدید آورده است که #سلامت(Health) و #خوبزیستی(wellbeing) شهروندان را تنزل داده است. مانند #بحران_آلودگی_هوا در این روزهای شهر تهران و افزایش کشندگی بیماریهای تنفسی ناشی از آن که زیر سایه #بحران_کرونا نادیده گرفته می شود.
اصل «انسان سالم محور توسعه پایدار شهری»
پی ریزی مفهومی سیاستگذاری شهر سالم بر دو بنیان «فهم گسترده از سلامت» و «منطق حکمرانی» استوار است.
فهم گسترده از سلامت مستلزم درک پیچیدگیهای حیات انسانی است؛ سلامت به معنی «نبود بیماری و ناتوانی» نیست بلکه، وضعیتی از خوبزیستن کامل جسمی، روانی، اجتماعی و حتی معنوی است.
سالم بودن یا نبودن فرد در زمینه و بافت زندگی او تعیین می شود؛ آنجا که متولد میشود، رشد میکند، یاد میگیرد، کار میکند، عاشق میشود و در بستری از واقعیتهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی و فیزیکی، زندگی میکند.
سلامت با مفهوم خوبزیستی درهم تنیده است.
«خوبزیستی دو بعد دارد؛ عینی و ذهنی
بعد عینی، به «استانداردهای زندگی» یا «سطح زندگی» مربوط می شود؛ مثل درآمد و اشتغال، مسکن، بهداشت و درمان، تغذیه، آموزش، حمل و نقل، و...
بعد ذهنی خوبزیستی، به کیفیت زندگی مربوط می شود؛ ادراک فرد از وضعیت زندگی خود در بستر نظام های فرهنگی و ارزشی و در ارتباط با اهداف، انتظارات، استانداردها و علایقش».
این فهم چندبعدی و نگاه زمینه ای به سلامت با پارادایم زیست-پزشکی رایج در کشور ما تفاوت دارد؛
اساسا دیدگاه های بهداشتی و درمانی، #نگاهی_سلبی به مفهوم سلامت دارند:
چيزی اشکال دارد یا بالقوه اشکال دارد و متخصصین بهداشت و پزشکی برای اصلاح یا دفع آن مداخله میکنند.
اما، دید همه جانبه و کل نگر سلامت عمومی که موضوع و دغدغه ایده «شهر سالم» است، #نگاهی_ايجابی به سلامت دارد: اینکه شما میتوانيد گامهايی ایجابی برای بهبود، حفظ و ارتقای سلامتتان بردارید.
در شهر سالم؛ الگوی اداره و توسعه شهر مبتنی بر فهمی است از آنچه که تاثیرات عمده ای بر سلامت مردم دارند؛ آنچه که به عنوان عوامل «تهدیدکننده سلامت»، «محافظت کننده سلامت» و «ارتقاءدهنده سلامت» توصیف میشوند.
برای شهر سالم، کمیت و کیفیت سرانههای بهداشتی و درمانی مهم است اما، بیشتر تعیینکنندههای سلامت در اولویت قرار میگیرد و سیاستگذاری سلامت محور به همه جوانب زندگی در یک شهر گسترش مییابد؛
تعهد و درگیرشدن اثربخش همه بخشها و سطوح اداره عمومی شهر(صنعت، عمران، تجارت، آموزش، حمل و نقل، برنامه ریزی شهری و ...) و همینطور نهادهای غیردولتی و بخش خصوصی و مشارکت شهروندان در بهبود تعیین کننده های سلامت، مطالبه اصلی ایده شهر سالم است.
ایده شهرسالم، چشمانداز تازهای از «حکمرانی مشترک» را نمایان کرده است؛ الگویی از حکمرانی شدیداً «شبکهای»، «چندسطحی» و «چندذینفعی»، برای «سلامت و خوبزیستی مردم»، که بخش مهم تعهد سیاسی و اجتماعی لازم برای پیشرفت عادلانه و پایدار شهری میباشد.
این چشم انداز، سه موج سیاست گذاری در سیر تکاملی ایده شهر سالم دارد؛
👈موج اول: «اقدامات بین بخشی برای سلامت»
👈 موج دوم: «سیاست گذاری های عمومی سالم»
👈 موج سوم: «سلامت در همه سیاست ها»
حکمرانی برای شهر سالم، لزوما مداخلهای نیست بلکه،
«نظامی ارزشی»؛ نگرشی اجتماعی؛ باوری فرهنگی؛ تفکری سیستمی و پویا؛ رویکردی به «پیشرفت پایدار»؛ نوعی اولویتگذاری سیاستی و «فعلی برای اقدام» بر روی «تعیین کننده های سلامت» است؛ که با تلفیق «سلامت در همه سیاستها» و بواسطه «مدیریت پیامدهای مثبت و منفی سیاستها»، می تواند منجر به فرصت هایی برابر برای سلامت بهتر و کاهش بی عدالتی گردد.
تحقق چنین آرمانی نیازمند «تعهد اجتماعی و اراده سیاسی» است و این در حالیست که سلطه پارادایم سنتی اداره عمومی در ایران و تقلیل گرایی شناختی حاکم بر دنیای سیاستگذاران، مانع گذار به «حکمرانی برای شهر سالم» است.
#حکمرانی_برای_سلامت
#حکمرانی_برای_شهر_سالم
https://t.me/vvnia
سپاس الطاف بیکران و عنایات علی الدّوام حضرت حق: باشد که خدای مهربان افتادگیم بخشد به میوه کمال علم. (بهار 1387)