نقش ائتلاف مدافع در فرآیند سیاستگذاری عمومی

مسأله اصلی بر سر راه تغییر ، تضاد و تعارض منافع و اهداف است که اغلب به شکل نزاع قدرت نمایان می شود و این همان روایت سیاسی تغییر است(سیاسی یعنی منازعه قدرت بر سر منافع).

چارچوب ائتلاف مدافع یا ACF The Advocacy Coalition Framework یکی از چارچوبهای توسعه ای در فرآیند سیاست میباشد و توسط (Sabatier & Smith) مطرح شده است .این نظریه در سال 1993 و پس از انجام شش مطالعه موردی توسط نویسندگان اصلی آن، دچار اندکی تغییرات شد.

این نظریه دارای سه مبنای اصلی است:

 1- یک فرض سطح کلان با این مضمون که اگرچه اکثر سیاست گذاریها توسط یک سری افراد متخصص مربوط به یک زیرسیستم (Subsystem) انجام میگیرد اما رفتار این افراد توسط شاخصهای سیستم اجتماعی و سیاسی کلان تری تحت تاثیر قرار میگیرد.

2- در سطح خرد، این فرض مطرح میشود که تصمیم گیری بر اساس روانشناسی اجتماعی افراد صورت میگیرد (مطالعه بیشتر: روانشناسی اجتماعی مطالعه موضوعات، مشکلات و مسایل مرتبط با روانشناسی و جامعه ‌است. روانشناسی اجتماعی، اثرات حضور دیگران را بر رفتار فرد یا رفتار خود را تحت تأثیر گروه مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهد. روشن است که تأثیر دیگران بر فرد مستلزم وجود روابط متقابل بین خود با دیگران است، بنابراین در یک تعریف دیگر، روان‌شناسی اجتماعی به عنوان علم مطالعه رفتار متقابل بین انسان‌ها یا علم مطالعه تعامل انسان‌ها شناخته می‌شود).

3- در سطح متوسط نیز بیان میگردد که بهترین راه برای حل مسائلی که به علت چندگانگی و تعدد نقش آفرینان سیاست گذاری ایجاد میشود این است که آنها را در قالب یک ائتلاف مدافع منسجم و آمیخته نمائیم.

همانند توسعه ادبیات مربوط به سیاست گذاری و کشف اهمیت روابط بین فردی در رفتار انسانها، چارچوب ائتلاف مدافع بیانگر آن است که رفتارها و اعتقادات ذی نفعان درون یک شبکه غیر رسمی شکل میگیرد و سیاست گذاری، از طریق همین شبکه های مابین سیاست گذاران اصلی انجام میشود. این سیستم فرض میکند که سیاست گذاران همواره سعی دارند تا اعتقادات و ارزشهای خود را به یک سری سیاست های واقعی برای جامعه تبدیل نمایند و آن را به صورت قانون در آورند، پیش از آنکه رقبای آنها چنین کاری را انجام دهند.

به منظور موفقیت در این کار و همچنین ترس از موفقیت رقبا، باید هم پیمانانی با تفکرات خود پیدا نمود و منابع را با این شرکا به اشتراک گذاشت تا از قدرت بیشتری برخوردار شوند. ائتلاف مدافع بهترین ابزارها را برای یکپارچه کردن رفتار صدها سازمان و فرد که در یک زیرسیستم مشغول فعالیتند فراهم می آورد و معمولا در هر زیرسیستم سیاست گذاری، بین 3 تا 5 ائتلاف مدافع وجود دارد.

در مجموع دو عامل کلی وجود دارد که بر رفتار و منابع در یک ائتلاف مدافع تاثیر میگذارد:

1- درجه اجماع و اتفاق نظر مورد نیاز برای یک تغییر کلی در سیاستها: در برخی کشورها همانند سوئیس، اتریش و هلند، امکان اجماع بر روی یک سیاست بسیار بالاست. در کشوری همانند آمریکا که حق وتو در سیاست ها وجود دارد، نیازمند حداکثر آرا برای یک سیاست هستیم و در برخی دیگر کشورها همانند انگلیس این امر در سطح متوسط قرار دارد. هر چه سطح بالاتری از اتفاق نظر مورد نیاز باشد، باید محرکهای بالاتری نیز برای ائتلاف وجود داشته باشد.

2- باز بودن سیستم سیاسی: این شاخص، خود تابعی از دو متغیر است: الف: تعداد مراکز تصمیم گیری که یک لایحه سیاست (پیشنهادیه اولیه) باید برای تصویب از آن عبور نماید. ب: میزان دسترسی به هر یک از این مراکز. برای مثال در کشوری همانند آمریکا که تفکیک قدرت در مراکز مختلف وجود دارد و دولتهای ایالتی نیز دارای قدرت بالایی میباشند، تعداد زیادی مراکز تصمیم گیری وجود دارد. با وجود مراکز مختلف قانون گذاری و ایجاد یک سیستم پیچیده اما باز، ائتلاف مدافع برای این کشور بسیار مناسب به نظر میرسد. اما در کشورهایی با تصمیم گیری متمرکز و تعداد افراد اندک تصمیم گیرنده، سازش بین این افراد به راحتی انجام شده و نیازی به سیستم ذکر شده نیست.

 

گونه شناسی منابع ائتلاف

از زمان آغاز نظریه ائتلاف مدافع، نمودارهای جریانی که نشانگر زیرسیستمهای سیاست و شاخصهای بیرونی و محیطی بودند، همیشه بیانگر این موضوع بودند که ائتلافهای مدافع، دارای دو بخش عمده هستند: اعتقادات سیاست (Policy Beliefs) و منابع (Resources). در ادامه به منابع مرتبط با سیاست که سیاست مداران میتوانند از آنها برای تحت تاثیر قرار دادن سیاستهای عمومی بهره گیرند میپردازیم.

1- اختیارات قانونی رسمی برای سیاست گذاری: چارچوب ائتلاف مدافع، افرادی را که در فرآیند قانونی سیاست گذاری قرار دارند، به عنوان اعضای بالقوه یک ائتلاف مدافع در نظر میگیرد که در حقیقت شامل تعداد زیادی از افراد عالیرتبه دولتی یا قانونگذاران میشود. یکی از مهمترین منابع ائتلاف این است که تعداد افراد زیادی در پستهای مهم در یک تصمیم گیری نقش داشته باشند.

2- نظر اکثریت: این شاخص نقش حمایتی از یک سیاست را ایفا میکند. یکی از استراتژیهای رایج در اوتلاف مدافع این است که زمان زیادی باید صرف جمع آوری آرای موافق نمود.

3- اطلاعات: داشتن اطلاعات در خصوص شدت یک مشکل در جامعه، علل آن، هزینه ها و منافع راه حلهای مختلف میتواند منبعی مهم برای یک ائتلاف باشد و در حقیقت منبعی برای پیروزی در نبردهای بین احزاب مختلف سیاسی یک کشور است.

4- سپاهیان قابل بسیج (قابل تجهیز): نخبگان و رهبران یک گروه سیاسی اغلب از افرادی بهره میگیرند که نفوذ بیشتری داشته باشند. به عبارت دیگر در گروههایی که از منابع مالی قوی برای چانه زنی برخوردار نباشند، بهتر است از افراد با نفوذ به جای پول استفاده نمود.

5- منابع مالی: پول میتواند برای خرید سایر منابعی که تا اینجا ذکر کردیم به کار رود. یک گروه سیاسی که دارای منابع مالی قوی تری باشد حتی میتواند اتاقهای فکر را نیز از آن خود کرده و در مقابل رقبا قدرت بیشتری داشته باشد. همچنین میتواند رسانه ها را نیز در اختیار خود گرفته تا افکار عمومی را به نفع خود تغییر دهد.

6- رهبری قدرتمند و با مهارت: چنین افرادی میتوانند ماموریتی جذاب را برای یک ائتلاف ترسیم نمایند که همین امر موجب جذب منابع جدید و قدرتمند شدن آن ائتلاف میشود.